Türev ürünler arasında en yaygını olan future kontratlar gelecekte belirli bir tarihte bir emtia, döviz veya başka bir finansal varlığı önceden belirlenmiş bir fiyattan alıp satmak için yapılan anlaşmalardır.
Ama future kontratlardan bahsetmeden önce arzu ederseniz, future sözleşmelerinin de dahil olduğu türev ürünler ailesine şöyle kısaca bir değinelim.
Kaynak : pixabay.com
Türev Ürünler ve Piyasaları Nedir?
Değeri bir başka varlığın fiyatındaki değişimlere dayanan menkul kıymetlere türev ürünler diyoruz. Bu dayanak varlık bir döviz, tahvil, bono, emtia, endeks, faiz oranı son yıllarda ise Bitcoin veya farklı bir kripto para türü olarak da karşımıza çıkabiliyor. Türev ürünler regüle borsalarda olduğu gibi OTC dediğimiz regüle olmayan tezgah üstü piyasalarında da alım satımı yapılabilmekte ancak risk bu alanda daha da artmaktadır.
Diğer Türev ürünler nelerdir?
Forward kontratları, swap (para swap, faiz swap), opsiyon, türev kredi ürünleri ve mortgage’lara dayalı türev ürünleri (2015 yapımı “The Big Short” filminde işlenen konu, izlemediyseniz tavsiye ederim) sayılabilir farklı türev ürünleriyle de karşılaşabilirsiniz. Sonuçta önemli olan bir dayanak finansal enstrümanın bulunması yeterli.
Future Kontrat Nedir?
Türev ürünler arasında en yaygını olan future kontratlar gelecekte belirli bir tarihte bir emtia, döviz veya başka bir finansal varlığı önceden belirlenmiş bir fiyattan alıp satmak için yapılan anlaşmalardır. Teoride future kontratları belirli bir varlığı, belirli bir tarihte ve belirli bir fiyatta satmayı taahhüt edip garanti altına aldığı için piyasalarda bir sigorta işlevi gördüğü belirtilse de gerçekte sözleşmeye konu olan varlık üzerinde spekülasyon yapmaya yarayan bir araç olarak kullanılmaktadır.
Kaynak : pixabay.com
Bizi ilgilendiren kısmı ise future kontratlara konu olan dayanak varlıklara artık Bitcoin veya bir başka kripto para türlerinin de eklenmesi. Dünyanın en önemli future ve opsiyon borsalarından biri olan Chicago Ticaret Kurulunda (Chicago Board of Trade) CBOE (10 Aralık 2017) ve CME (18 Aralık 2017) Bitcoin future kontratları işlem görmeye başladı ve kurumsal yatırımcılar Bitcoin sahibi olmadan bile sadece sözleşmelerin Dolar bedeli karşılığını ödeyerek bu ürünlere yatırım yaptılar.
İlk regüle olan CBOE ve CME BTC future kontratlarını bir arada yazsak bile iki future kontrat arasında da farklar vardır. Bu farklar;
- CME ve CBOE future kontratlarının dayalı olduğu endeksler farklıdır,
- CME’de %35 teminat, CBOE’de %40 teminat uygulanır,
- CME CBOE’ye nazaran daha büyük bir borsadır,
- CBOE future kontratları daha kısa sürelidir, CME daha uzun sürelidir,
İki borsada da alım satımlar fiyat hareketlerinin %20 gibi belirli sert hareketlerinde durdurulur.
CBOE future kontrat bedeli 1 BTC’dir, CME ise 5 BTC’dir ve son olarak işlem görme saatleri birbirinden farklılık göstermektedir. Siz de bu türev ürünlere yatırım yapmak isterseniz mutlaka kontrat özelliklerini bilerek yapınız, yatırım yaptığınız yatırım ürününe hakim olunuz.
Kaynak : pixabay.com
Future kontratları size ne gibi avantajlar sunar?
Bildiğiniz gibi geleneksel yatırım ürünlerinde sadece yükselişe oynarsınız, fiyatın düşmesini bekler, daha sonra fiyat yükselince kendi hedefinize göre satar kâr edersiniz ancak türev piyasada aynı zamanda short pozisyon dediğimiz yüksek bir fiyattan satıp düşük bir fiyattan alım yaparak aradaki farktan kâr elde edebilirsiniz yani düşüşe oynayarak da kazanabilirsiniz. Bu durum future piyasaları daha adil kılıyor.
Aynı zamanda türev ürünler hedge dediğimiz portföy zararını minimuma indirmek için
de kullanılan bir yöntemdir yani hedge stratejilerinde short pozisyonların dengesi yatırımlarınızı korumaya yardımcı bir etkendir. Future kontratlar risk yönetimi ve hedge stratejileri için en iyi araçlardır.
Şekil olarak aralarında bir fark olmasa dahi piyasaları açısından ciddi farkları vardır.
En temel fark kripto paraların piyasalarda en fazla 6-7 senedir alınıp satılıyor olması. Bu anlamda geleneksel future piyasalarına göre daha sığ tarihi verilere ve analiz kabiliyetine sahibiz. Örneğin bilinen emtia future kontratlarını baz alırsak bu kontratların fiyat trendlerini makroekonomik veriler ve korelasyonlar ışığında belirleyebiliyorken, kripto para piyasasının kırılgan yapısı şartları oldukça zorlaştırıyor.
Bir başka ciddi fark ise geleneksel future kontratların ancak çok ciddi makro ekonomik dalgalanmalar ve siyasi şoklarla volatilitesi artarken, kripto para piyasasında volatilite her daim yüksektir.
Lehimize olan en büyük fark ise geleneksel future kontratlarda teminat olarak fiat para gerekirken, kripto para piyasasında ise insanlar paralarını fiat’a çevirmeden Bitmex gibi platformlarda ellerindeki kripto paraları teminat gösterebiliyorlar.
Piyasada Bitcoin fiyat beklentileri konuşulurken “future kontratı şu gün bitiyor ya da bitmesine az kaldı” gibi cümleler duymuşsunuzdur. Duyduklarınızın nedeni future kontratlarının spot piyasaya olan etkileridir. Söz konusu etkiyi bir blockchain projesi olan Cindicator ekibi araştırmış ve bu konuda bir rapor yayınlamışlardır.
