Devalüasyon Olunca Ne Olur? Neden Yapılır? Türkiye Devalüasyon Tarihleri

Devalüasyon nedir ve neden yapılır? Devalüasyon olunca ne olur? Türkiye’deki Devalüasyon tarihleri ve o dönemlerde yaşananlar nelerdir?

Kaynak: pixabay.com

Devalüasyon

Devalüasyon, bir ülkenin para biriminin değerinin diğer ülke para birimleri karşısında bilinçli bir şekilde düşürülmesidir. Bu işlem, merkez bankası tarafından gerçekleştirilebilir veya hükümetin onayıyla yapılan bir politika kararı olabilir.

Devalüasyon, özellikle ülkenin dış ticaret açığını azaltmak veya ihracatını artırmak için tercih edilen bir politikadır. Para birimi değer kaybedince, ihracat yapan ülkelerin ürünleri daha ucuz hale gelir ve ithalat yapan ülkeler için daha pahalı hale gelir. Bu da, ülkenin ihracatının artması ve ithalatının azalması ile sonuçlanabilir.

Ancak, devalüasyonun dezavantajları da vardır. Para biriminin değer kaybetmesi, ithal edilen malların fiyatının yükselmesine neden olabilir ve ülkedeki enflasyonu artırabilir. Ayrıca, yabancı yatırımcıların güvenini kaybetmesi, para birimindeki değer kaybını daha da artırabilir ve ülkeye olan yatırımları azaltabilir.

Devalüasyon Neden Yapılır?

Devalüasyon, bir ülkenin para biriminin değerinin diğer ülke para birimleri karşısında bilinçli bir şekilde düşürülmesidir. Bu işlem, genellikle aşağıdaki nedenlerden dolayı yapılır:

• Dış ticaret açığını azaltmak: Bir ülkenin ithalatı, ihracatından fazla ise dış ticaret açığı oluşur. Bu durum, ülkenin döviz rezervlerini tüketerek para birimi değerinin düşmesine neden olabilir. Devalüasyon, ihracatın artmasını sağlayarak dış ticaret açığını azaltabilir.
• İhracatı artırmak: Devalüasyon, ülkenin ihracatını artırabilir. Para birimi değer kaybettiğinde, ihracat yapan ülkelerin ürünleri daha ucuz hale gelir ve diğer ülkeler tarafından tercih edilir hale gelebilir.
• Turizmi teşvik etmek: Devalüasyon, turizm endüstrisini teşvik etmek için de kullanılabilir. Para birimi değer kaybettiğinde, turistlerin ülkede harcayacakları para daha değerli hale gelir ve böylece turizm endüstrisine katkı sağlayabilir.
• Rekabet gücünü artırmak: Devalüasyon, bir ülkenin rekabet gücünü artırabilir. Para birimi değer kaybettiğinde, ülkenin mal ve hizmetleri diğer ülkelerin mallarına karşı daha rekabetçi hale gelir.

Ancak, devalüasyonun dezavantajları da vardır. Para biriminin değer kaybetmesi, ithal edilen malların fiyatının yükselmesine neden olabilir ve ülkedeki enflasyonu artırabilir. Ayrıca, yabancı yatırımcıların güvenini kaybetmesi, para birimindeki değer kaybını daha da artırabilir ve ülkeye olan yatırımları azaltabilir.

Devalüasyon Olunca Ne Olur?

Devalüasyon, bir ülkenin para biriminin diğer ülke para birimleri karşısında değerinin bilinçli bir şekilde düşürülmesidir. Bu işlemin sonucunda birkaç etki ortaya çıkabilir:

1. İhracatın artması: Devalüasyon sonrasında ülkenin para birimi diğer ülke para birimlerine göre daha düşük değerli hale gelir. Bu durum, ülkenin ihracatının artmasını sağlar çünkü ihracat yapan ülkelerin ürünleri daha ucuz hale gelir ve diğer ülkeler tarafından tercih edilir hale gelebilir.
2. İthalatın azalması: Devalüasyon sonrasında, ithal edilen malların fiyatı artar. Bu durum, ülkede ithalatın azalmasına neden olabilir çünkü ithal edilen malların fiyatları artar ve tüketici tercihleri yerli ürünlere yönelir.
3. Dış ticaret açığının azalması: Devalüasyon, ihracatın artması ve ithalatın azalması sonucu ülkenin dış ticaret açığının azalmasını sağlayabilir.
4. Enflasyonun artması: Devalüasyon sonrasında ithal edilen malların fiyatı artar, bu durum enflasyonu artırabilir.
5. Yabancı yatırımcıların güveninin kaybolması: Devalüasyon sonrasında yabancı yatırımcılar ülkeye olan güvenlerini kaybedebilirler. Bu durum, para birimi değer kaybını daha da artırabilir ve ülkeye olan yatırımları azaltabilir.

Devalüasyonun etkileri, ülkenin ekonomik koşullarına, politik istikrara ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Türkiye’de Devalüasyon Tarihleri

Türkiye’de tarihte birkaç kez devalüasyon yaşanmıştır. İşte Türkiye’deki devalüasyon tarihleri:

1. 1946 Devalüasyonu: Türkiye, II. Dünya Savaşı sonrası ekonomik krizle karşı karşıya kalmıştı. Bu nedenle 1946 yılında Türk lirası %57 oranında devalüe edilerek değeri düşürülmüştür.
2. 1960 Devalüasyonu: 1960 yılında Türkiye ekonomisi büyük bir krizle karşı karşıya kaldı. Bu dönemde Türk lirası %100 oranında devalüe edilerek değeri düşürüldü.
3. 1970 Devalüasyonu: Türkiye, 1970’lerde petrol krizleri, yüksek enflasyon ve siyasi istikrarsızlıkla karşı karşıya kaldı. Bu dönemde Türk lirası %40 oranında devalüe edilerek değeri düşürüldü.
4. 1977 Devalüasyonu: 1977 yılında Türk lirası yeniden %40 oranında devalüe edilerek değeri düşürüldü.
5. 1994 Devalüasyonu: 1990’lı yılların başında Türkiye ekonomisi, yüksek enflasyon ve büyük bir kamu borcu kriziyle karşı karşıya kaldı. Bu dönemde Türk lirası %50 oranında devalüe edilerek değeri düşürüldü.
6. 2001 Devalüasyonu: 2001 yılında Türkiye ekonomisi, döviz kriziyle karşı karşıya kaldı. Bu dönemde Türk lirası %36 oranında devalüe edilerek değeri düşürüldü.

Bu devalüasyonlar, Türkiye ekonomisinde farklı sonuçlar doğurmuştur ve ülkenin ekonomik koşulları, politik istikrarı ve diğer faktörler de devalüasyonların etkilerini belirlemiştir.