CDS nedir? Credit Default Swap, CDS(Kredi Temerrüt Takası) kelimesinin kısaltmasından meydana gelmektedir.
En yakın türkçe anlamıyla borçların ödenmeme riskine karşı sigorta maliyeti olarak tanımlanabilir. Peki ekonomi bültenlerinde sık sık duyduğumuz CDS aslında neyi söylemek ister? Niye bu kadar önemlidir? Türkiyede son durumu nedir birlikte inceleyelim…
CDS Nedir?
CDS, elinde tahvil vb. finansal araçlar bulunduran bir kişinin, vade sonundaki alacağının belirli bir bedel karşılığında ödenmeme riskinin ortadan kaldırılmasına yarayan bir finansal enstrümandır. Aslında bir nevi basit bir sigortalama işlemi gibi düşünülebilir. Örnek olarak yüksek getirisinden dolayı portföyünüze Yunanistan devlet tahvili aldığınızı düşünelim. Hem bu yüksek getiriden istifade edip hem de bu yatırımınızın geri dönmeme riskine katlanmak istemiyorsunuz. Bu sırada CDS imdadınıza yetişiyor ve güncel bazı hesaplamalardan sonra her ülkenin riskine göre belirli bir maliyeti CDS işlemi yapan kuruluşa ödeyerek ödenmeme riskini CDS işlemi yapan kuruşa devredebiliyorsunuz. Bu ödenmeme riski için CDS şirketine ödediğiniz tutara CDS primi deniyor.
CDS Nasıl Yorumlanır?
CDS sadece yapılan tahvil vb. yatırımları sigortalama işleminin ötesinde ülke risklerini açıklayan bir gösterge olarak da kullanılır. Ülke riskleri, sadece ekonomik göstergeler ile ilgili olmayıp, mevcut siyasi partilerin ülke içerisinde izlediği çeşitli politikalara göre de değişebilmektedir. Ülkeler için hesaplanan her 100 CDS baz puanı için %1 oranında bir maliyet söz konusu. Nitekim CDS primi yüksek ülkeler ve ülke içerisindeki kurumlar borçlanma ihtiyaçlarını karşılamak için daha yüksek maliyetlere katlanmak durumunda kalır. Bu yüzden CDS primi ülkeler için önemli bir gösterge olma özelliğini taşıyor. Aslında bir bakıma kredi derecelendirme kuruluşlarının yaptığı derecelendirmelerine, nispeten ikame olabilecek daha güncel bir göstergedir.
Türkiye tarafında güncel bir örnekle CDS primlerinin değişimini grafikle açıklayalım. 17 Aralık 2013’te gerçekleşen FETÖ terör örgütü girişimleri, hepimizin bildiği gibi dış dünyada Türkiye’nin itibarını sarsıcı bir etkisi olmuştu. Kısaca özet geçersek; borsa sadece 8 iş günü içerisinde 74.800 seviyelerinden 10.000 puandan fazla düşerek 64.500 dip seviyelerini görmüştük. Bunun yanında faizler üzerinde de baskı oluşmuş %10 seviyelerine yaklaşmıştı. Keza gezi parkı olaylarını da örneğe eklemek mümkündür.
Yukarıdaki grafikte mavi çizgide 17 Aralık 2013’te gerçekleşen FETÖ terör örgütü girişimleri sonrasında basında yer alan yolsuzluk haberleriyle birlikte CDS fiyatları 188 den yıl sonunda 248 seviyelerini görmüştür. Ayrıca grafikte kırmızı çizgilerle belirtilen bölgede de Mayısın sonunda cereyan eden gezi parkı olaylarının CDS fiyatları üzerindeki etkisi görülmektedir. Politik risklerin CDS fiyatları üzerindeki volatil etkileri tüm çıplaklığıyla grafik üzerinden görülebilmektedir.
CDS Nasıl Hesaplanır?
Yazının üst kısmında da belirttiğim üzere her 100 baz CDS puanı için %1 maliyeti vardır. Örnek olarak Türkiye’nin şu anki CDS puanının 265.6 olduğunu göz önünde bulundurursak yatırımcının tahvilini ödenmeme, iflas gibi durumları sigortalatmak için %2.65 oranında bir bedel ödenmesi gerektiğini söyleyebiliriz.
Hemen belirtmek gerekir ki CDS’ler 1 yıl 5 yıl ve 10 yıl gibi vadelerde hesaplanabiliyorlar. Piyasada takip edilen ve bizim örneğimizde de yer alan Credit Default Swap, 5 yıl vadelidir. Yani bir ülkenin 5 yıl vadeli batma riskine karşı sigorta maliyeti olarak düşünebilirsiniz. Vade uzadıkça bilinmezlik artacak, bilinmezlik de riski getireceğinden CDS primleri de vade ile doğru orantılı olarak artacağı kulağınıza küpe olsun.
